بررسی سیر تحول تصویر اسب در نقاشی ایران (از دوره هخامنشی تا آخر دوره صفویه)- پروژه عملی: گفتگو

اسب نزد ایرانیان باستان بسیار گرانبها بود و در جایگاه مظهر و شکوه قدرت به بارگاه ایزدان راه یافت و خدایان نیز در مواردی برای نشان دادن قدرت خود، بصورت اسب درآمدند. بستن اسب به ارابه به دست مردم آریایی نژاد صورت گرفت که در اطراف دریاچه آرال زندگی می کردند. اختراع ارابه موجب مهاجرت گروه زیادی از مردم منطقه به سرزمین های ایران، هند، آسیای صغیر و اروپا شد. به تدریج با استفاده از اسب در میادین جنگی، این حیوان اهمیت بسیاری یافت؛ از این رو تلاش زیادی برای تربیت، تکثیر و فروش آن بوجود آمد، به طوریکه یکی از اقلام مهم صادراتی و بازرگانی در آن زمان اسب بود.هنرمندان نگارگر ایرانی با تاثیر از سابقه ذهنی دوران هخامنشی و حتی ساسانی، به ترسیم صور بسیار متنوع و فاخری پرداختند که در دوره صفویه (مکتب هرات) به اوج خود رسید. یکی از شاهکارهای بی بدیل نگارگری که گواه بر اهمیت نقش اسب دارد، اثر ارزشمند و زیبای سلطان محمد می باشد که در آن مرکب حضرت رسول(ص)، در معراج ملکوتیش به تصویر درآمده است. ترکیب بندی مناسب، رعایت فضای مثبت و منفی و رنگهای سرد و گرم در کنار طراحی توانمند وی در ترسیم پیکر اسب، اثری بی نظیر و فاخر پدید آورده است که حکایت از نگره هنرمندان ایرانی در ادوار مختلف دارد. سیر تحول اسب، به موازات سیر تحول نگارگری، مسیر روشن رو به تکاملی را پیموده است، که با تجزیه تحلیل و نقد زیبایی شناسانه نقش اسب در دوران صفویه، به نحوی شاخص متجلی گردیده است.